Bayanlarda yumurtalık kistleri sık görülen bir durumdur. Bunun sebebi genelde hormonaldir. Düzensiz yumurtlama olan hastalarda, bayanlarda bunu görebiliyoruz. Buna folikül kisti diyoruz. Folikül kisti panik yapılmaması, endişelenilmemesi gereken bir durumdur. Çünkü her bayanda olabiliyor. Adet gören bayanlarda, adet döngüsünün herhangi bir zamanında bunu görebiliyoruz. 3 santime varan kistler oluşabiliyor. Bunları takip etmek yeterli olacaktır. Bunun dışında başka kistler de oluyor. Örneğin; dermoid kist dediğimiz kistler olabiliyor. Bunların sebebine baktığımız zaman embriyo aşamasında olan bazı kalan hücrelerin çoğalmasıyla oluşuyor. Çikolata kisti dediğimiz kistler de bulunmaktadır. Bunların sebebi tam olarak bilinmiyor. Adet gören bayanlarda yine bunları görebiliyoruz. Halk arasında çikolata kisti denilen kistlerdir bunlar. Çikolata kistleri bayanlarda ciddi problemlere yol açabiliyor. Çok ciddi adet sancısı veya cinsel ilişki sırasında ağrı hissedebilirler. Bazen sosyal yaşantıyı çok olumsuz etkileyebilir.
Yumurtalık kistleri, folikül kisti tabi ki basit bir kısırlığa sebep olmaz. Çikolata kistleri özellikle önemlidir ve kısırlık yapabilir. Buna biz endometriozis diyoruz. Halk arasında çikolata kisti denen olay yapışıklara sebep oluyor ve yumurtalık kanallarının çalışmasını bozabiliyor. Yumurtlama fonksiyonlarını bozabiliyor. Bağırsak, rahim, yumurtalık kanalı, yumurtalık hepsi bir araya gelip bir kitle halinde yapışabiliyor. Dolayısıyla tüm bunlar kısırlık yapabilen durumu oluşturuyor.
Yumurtalık kistlerinin tamamını ameliyat etmemiz gerekmiyor. Özellikle iyi bir değerlendirme yapmalıyız. Eğer bu fonksiyonal bir folikül kist değilse basit tedavilerse sadece beklemekle bile kaybolabilir. Genelde adetin 2 veya 3. Günü ultrason yapıyoruz ve kisti kaybolmuş olarak görüyoruz. Eğer kaybolmuyorsa ve basit bir kist olduğunu düşünüyorsak doğum kontrol hapı öneriyoruz. Doğum kontrol hapıyla baskıyı alıyoruz. O zaman daha çabuk kayboluyorsa bu kist fonksiyonal bir kisttir diyoruz. Ama sebat ediyorsa giderek büyüyorsa o zaman yine değerlendiriyoruz ve ameliyat yapmamız gerekiyor.
Çikolata kistiyse çikolata kistinin kaybolmasını beklemiyoruz. Çünkü ilaç tedavisiyle kaybolmayan bir kisttir. Dolayısıyla bu kistlerde yaklaşımımız hastanın yaşına, doğurganlık isteğine, yumurtalık rezervine göre değişiyor. Eğer çocuğu olmayan genç yaşta bir bayansa ve küçük bir kistse ki bu küçük kistten kastımız genelde 3-4 santimin altındaysa sadece takip ediyoruz. Ağrı yapıyorsa ve ilaç tedavisine yanıt vermiyorsa o zaman bu hastalarda cerrahi tedavi düşünebiliyoruz. Cerrahi tedavide de laparoskopik cerrahi tercih ediyoruz. Kistler çok büyürse ve kanser şüphesi oluşursa cerrahi tedaviyi düşünüyoruz. Özellikle çikolata kistlerinde laparoskopik cerrahiyi tercih ediyoruz.
