UYUZ, derinin altında kanalcıklar oyan bir asalak (uyuz böceğij tarafından meydana getirilen enfeksiyöz bir deri hastalığı. Çoğunlukla ellerde ve ayaklarda olur. Kısmen asalağa karşı alerjinin neden olduğu şiddetli kaşınmalara yol açar. Kaşıntı daha çok geceleri azar. Tedavide deriye sürülen özel ilaç ve losyonlar kullanılır.
Diğer bir kaynaktan bilgi
Uyuz, bir çeşit parazitin sebep olduğu, derinin altına yerleşip kaşıntının olmasını sağlayan deri rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlığın sebebi olan böcek ufaktır ve de sadece mikroskobun sayesinde görülür. Kişiden kişiye bulaşabilen bir rahatsızlık olan uyuza halk dilinde “gidişik” de denilmektedir. Elde, koltukaltında, parmakların arasında, karında yaralara ve de kaşıntılara sebep olmaktadır. Kaşıntının neticesinde iltihaplanma olabilir. Toplumda uyuz rahatsızlığının pislik sebebiyle oluştuğu şeklinde yanlış bir fikir bulunmaktadır. Bu rahatsızlığa sebep olan parazit temiz ortamlarda da üreyebilmektedir.
Uyuz rahatsızlığı, her yaşta meydana gelebilen ve de bulaşan bir rahatsızlıktır. Kışın ve de sonbahar ayında daha da çok görülmektedir. Okulda, askeriyede, topluluk olarak beraber yaşanan ortamlarda görülmesinin olasılığı daha da çoktur. Rahatsızlık; 15 senelik salgın süresi, 15 senelik sakin süreyi izlemekte olan evreler halindedir. İnsanlar da böceğe karşın direncin olması bunun nedenini meydana çıkarmaktadır.
UYUZ PARAZİTİ
Tam ismi Sarcobtes Scabei’ dir. Kişinin derisine yerleşmekte olan böcek, tünel biçiminde ilerler ve delik meydana çıkarır. Bu biçimde derinin altında yumurta yaparak üremektedir. Bedene girmesinin 15 gün ardından bir sürü yeri sarıp, derinin üzerine çıkmaktadır. Derinin kabarmasına, yaralar oluşmasına ve de kıl kökünün iltihaplanmasına sebep olmaktadır. Yaşamı süresince kişinin derisinde yaşamaktadır.
UYUZUN BULAŞMA YOLLARI
Uyuz, uyuz paraziti taşıyan insandan, sağlıklı olan farklı bir insana bulaşmaktadır. Yayılmasının olasılığı çok fazla olur ve de salgına sebep olabilir.
Çoğunlukla beraber yaşamakta olan aileler içerisinde, birlikte yatan insanlarda bulaşmasının olasılığı çok daha fazladır. Çocuklardaysa rastlanma olasılığı fazladır.
Direkt temasın olması, dans edilmesi, toka etmek uyuzun öbür bulaşma yollarındandır.
Rahatsız kişinin yatağı, elbiseleri gibi eşyaları başkalarınca kullanılmasıyla rahatsızlığın bulaşmasının öbür nedenleridir.
UYUZUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uyuz olan kişilerde en fazla rastlanan belirtiler, akşamları artan kaşıntılardır. Kaşıntılar ellerde, parmakların arasında ve de göbek kısmında sıklıkla olmaktadır. Kalçada, genital bölgede, bacakta kaşıntıyla, yaranın rastlandığı yerdir. İnsanı uykudan uyandırmaktadır. Göğüste ve sırtta, birde suratta kaşıntı ve ya yaralar görülmemektedir. Bu kısımlar parazitlerin tutunamamakta olduğu bölgelerdir. Yalnızca bebeklerin bütün bedenini sarabilmektedir.
Uyuz, deride kıvrım biçiminde ve ya çizgi biçiminde tünel oluşturmaktadır. Bu tünellerin üzeri siyah noktalar ile kaplı olur. Sebebi ise kirin buraları kaplamış olmasıdır. Rahatsızlığın en mühim belirtisi olmaktadır. Rahatsızlığın ilerlemiş olduğu süreçlerde deride pullanma ve de kabuklanma görülür. İlk zamanlardaysa kırmızı kabarıklıklar, su toplamaları ve de döküntüler olabilir. Birde bilinmelidir ki, kaşıntıyla, yaralar başlamadan evvel uyuz başlamıştır ve de bulaşabilir.
UYUZ TEDAVİSİ
Uyuz rahatsızlığı tedavisi basit bir rahatsızlıktır. Genel olarak krem biçiminde ilaçlarla tedavi edilir. Kremi uygulamadan evvel banyo yapılır ve de bedenin temizlenmesi sağlanır. Ardından özelliklede gece krem uygulanır ve de sabah yeniden banyo yapılmalıdır. Kremler kükürtlü olabilirler. Kremi sürerken dikkat edilecek olan bazı hususlar bulunmaktadır. Krem uygulanmadan önce tenin kuru olması gereklidir ve de en aşağı 8 ila 10 saat süresince bedende kalmalıdır.
Tüm bedene krem sürülmelidir ve de elin yıkanmasının gerekli olduğu hallerde krem yeniden sürülmelidir. Bu biçimde 10 günlük devam edecek bir tedavi yapılmalı ve de kontrol edilmelidir. Rahatsızlık sürüyor ise tedavi sürdürülmelidir. Bu yolla kullanılmakta olan ilaçlar yanma gibi yan etkide bulunabilir. Tedavinin ardından ilk haftalarda kaşıntılar sürebilir.
Öbür tedavi yollarından bir tanesi de bedene solüsyonun sürülmesidir. Aynı krem gibi solüsyonunda 8-10 saat bedende kalması gereklidir. Haftada 1 sefer gerekli dozda kullanılmalıdır. Çoğu zararlı olabilir. Ama solüyonu kullanmaması gereken insanlarda bulunmaktadır. Gebeler, bebekler, çocuklar, sinir rahatsızlığı olanlar, emzikli anneler kullanmamalıdır.
Aile fertlerinin hepsi tedavi olmalıdır. Uyuz rahatsızlığı bulunan kişi ile yakından temas etmiş kişilerde tedavi edilmelidir. Herkesin tedavi olmaması halinde rahatsızlık kontrol altına alınamamaktadır. Birde rahatsız kişinin tüm eşyalarının yıkanması gerekmektedir.
UYUZDAN KORUNMAK İÇİN
• Uyuz rahatsızlığı olan kişinin yatağı, elbiseleri şeklindeki eşyalarının başka kimse tarafından kullanılmaması gerekir.
• Rahatsız kişinin tüm eşyalarını kaynar suyla yıkanması ve de sıcak ütüyle ütülenmesi gerekir.
• En mühim olan uyuz rahatsızlığı olan kişiler ile yakın temasın olmaması gerekir. Tokalaşmakla bile rahatsızlık bulaşabilir.
• Yakınları içerisinde uyuz rahatsızlığı bulunan kişinin de tedavi olması gereklidir.
• Ev içerisinde yıkanması zor eşyalar ilaçlanmalıdır.
• Okullar, yurtlar gibi topluluk olan ortamlardaki rahatsız kişiler ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
• Tüm elbiseler banyonun ardından değişmelidir.
Birde uyuz rahatsızlığı olan insanlar şunlara dikkat etmelidir;
• Tedavisi için yalnızca hekimin önerdiği ilaçların kullanılması gereklidir.
• Bedende uyuzun sebep olduğu yaralar ve ya kabarıklıklar sabun ile ve ya deterjan şeklindeki maddelerin ovalanarak yıkanması rahatsızlığın kötüye gitmesine sebep olmaktadır.
• Tedavi iki sefer tekrarlandıktan sonra yinede geçmiyor ise tedaviyi yenilemeden evvel hekiminize danışınız.
