Raynaud hastalığı ya da raynaud fenomeni genellikle el ve kol damarlarında oluşan vazospazm, yani büzüşmeye bağlı ikincil şikayetlerin bütününe denir. Raynaud hastalığı klinik olarak, hastanın tutulan bölgesinde soğukluk, solukluk ve ağrı yakınması şeklinde ortaya çıkar. Bunu tetikleyen sebep ise, genellikle soğuk ve psikolojik stres tablosudur. Hastanın doktora gidiş öyküsü, elim her soğuğa girdiğinde elimde bir renk değişimi oluşuyor, ardından bir uyuşma ve ağrı tablosuyla karşılaşıyorum şeklindedir.
Raynaud hastalığı iki şekilde ortaya çıkıyor. Öncelikle premier olarak, yani sadece tek başına bu klinik tabloyla soğuk ve psikolojik stresle, ikincil olarak ortaya çıkan elde ya da kolda renk değişikliği, soğukluk, solukluk hissi ve ağrı yakınması tablosuyla ortaya çıkan ve başka herhangi bir hastalığa dayanmayan raynaud hastalığıdır. İkinci raynaud hastalığı denilen durum ise, sistemik skleroz, sistemik lupus eritematozus, dermatomiyozit, romatoid artrit ve diğer kolojen doku hastalıklarına ya da hastanın kullanmış olduğu ergot alkaloidleri, beta bloker veya görmüş olduğu kanser tedavisi için kullanılan bir takım ajanların sebep olduğu ilaca bağlı tablolarla ortaya çıkan raynaud hastalığıdır. Doktorlar klinikte daha çok birinci raynaud tablosunu görüyorlar. Soğuk ve psikolojik stresle, başka hiçbir sebebe bağlı olmaksızın ortaya çıkan, el ve kollarda üşüme, soğukluk hissi, morarma hissi ve ağrı tablosu, uyuşukluk tablosu ile karşılaşıyorlar.
Raynaud Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?Raynaud hastalığının tedavisinde öncelikli olarak birinci aşama hastanın bilinçlendirilmesi ve tedaviye hasta uyumunun sağlanmasıdır. Hastalığın sebebinin soğuk ve strese bağlı olduğunun anlatılması bunun en önemli aşamalarından bir tanesidir. Çünkü hastanın extremitesini soğuğa karşı korumak gerekir. Bu hastanın soğuğa maruz kaldığı zaman, eldiven kullanması, çorap kullanması şeklinde olabileceği gibi, ısıtma yöntemleriyle de hastanın extremitesindeki damar duvarının kasılması engellenebiliyor. Sigara kullanımı azaltıldığında da raynaud hastalığında daha belirgin bir düzelme görülmektedir. Bu şekilde hasta bilincini arttırarak, soğuktan, sigaradan uzak durma gibi yöntemlerle koruyucu tekniklerle hasta şikayetlerinin azalması sağlanabiliyor.
Eğer bu durum çözüme ulaşmaz ise o zaman medikal yaklaşımlar sergileniyor. Bunlar vazospazm, yani damar üzerindeki kasılmayı engelleyici, damar duvarı genişletici tedaviler olabilir. Hem kısa vadede, hem de orta vade de hastanın yakınmalarının azaltılması sağlanabiliyor. Bunun dışında damar içinde yavaşlayan kan akımı pıhtılaşmaya sebep olacağı için antitrombotik ajanlarda bu durumda kullanılabiliyor. Hasta bilinçlendirilmesi ve medikal tedaviye rağmen sonuç alınamayan hastalarda serviko torasik sempatektomi denilen servikal bölgeden kollara uzanan sempatik sinirlerin tahriş edilmesi yöntemi kullanılabilir. Cerrahi bir yöntemdir. Ancak bu yöntem orta vadede etkinliğini kaybedip hastaya yapılan işlemin faydası ortadan kalkıyor. O yüzden seçilmiş hasta gruplarında, hiçbir tedaviye yanıt verilmediyse kullanılması makul görülüyor.
