Kekemelik kişinin konuşma akıcılığının, ses hece ve sözcük tekrarları, bloklar ve uzatmalarla kesintiye uğramasıdır. Kekeleme davranışına tikler, göz kırpma, yumruk sıkma, ayak vurma gibi ikincil davranışlar eşlik edebilmektedir. Kişinin kekeleme şiddeti zaman içerisinde dalgalanma gösterebilir. Örneğin; telefonda konuşurken, stres altındayken, sosyal baskı altındayken kişideki kekeleme oranında artış görülebilir. Aksine şiir okurken, şarkı söylerken monoton bir tonda konuşurken kişi kekelemez ya da daha az kekeler.
Terapiye başvuran ebeveynlere çocuklarında kekemelik başlangıcı sorulduğunda genelde kardeşi doğduktan sonra kekelemeye başladı, köpek ısırdı gibi cevaplar verirler. Yani ebeveynlerin çoğu kekemeliğin başlangıcının psikolojik olduğunu düşünürler. Ancak küçükken her çocuk psikolojik travmalar atlatır, psikolojik sorunlar yaşar. Her çocukta kekemelik gelişmez. Yani psikolojik faktörler kekemeliğin nedeni değil, ortaya çıkmasını tetikleyen faktörlerdir.
Kekemeliğin nedenleri hakkında çok çeşitli görüşler mevcuttur. Ancak uzmanlar kekemeliğin tek bir nedene bağlı olarak çıkmadığı konusunda hemfikirdirler. Kekemelik tanısı alan çocukların, anne, baba ve kardeşlerin ortalama %20’sinde akrabalarının ise ortalama %4’ünde kekemelik öyküsü olduğu bulunmuştur. Yani ailede ya da akrabalarda kekemelik öyküsü bulunması risk faktörlerinden biridir.
Son zamanlarda yapılan çalışmalarda kekemeliğin nedenlerinin nörofizyolojik olabileceği üzerinde durulmuştur. Yapılan çalışmalarda kekeme olan ve olmayan bireylerin beyin aktiviteleri karşılaştırılmış ve önemli farklılıklara varılmıştır. Ancak araştırmalar devam etmektedir ve kesin bir sonuca varılmamıştır.
Gelişimsel kekemelik bazen kendiliğinden geçebilir yada devam edebilir. Bunun yanı sıra terapi ile kekemelik davranışı kontrol altına alınarak daha akıcı konuşmak mümkündür. Terapiden alınan sonuç kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu kişinin motivasyonuyla, terapistle kurduğu işbirliğiyle, terapide öğrendiği şeyleri günlük hayata genellemesiyle yakından bağlantılıdır.
Kekemelik terapisi uzman dil ve konuşma terapistleri tarafından verilir. Öncelikli olarak kapsamlı bir değerlendirme yapılarak kişinin kekeleme davranışları, kekeleme şiddeti ve kekemeliğiyle ilgili tutumu değerlendirilir. Ve sonrasında kapsamlı bir terapi programı oluşturulur.
Günümüzde yaygın olarak kullanılan tekniklerden biri akıcılığın şekillendirilmesidir. Bu teknikte ses, hece ve sözcükler arasındaki yumuşak geçişler, nefes ve hız koordinasyonuyla kişinin konulma akıcılığı yeniden şekillendirilir. Daha akıcı konuşması sağlanır.
