İlaçlar

İLAÇLAR Biyolojik sistemleri etkileyen kimyasal maddelerdir. Genel olarak bunlar, hastalıkları önlemek veya tedavi etmek amacıyla kullanılır. Ancak afyonun narkotik türevleri. Amfe­taminler, Barbitüratlar ve es­rar, sağladıkları psikolojik etkileri nedeniy­le kullanılır ve kolayca alışkanlık yapar. Birçok ilaç, vücutta doğal olarak yapılan kimyasal maddelere benzer ya da onların tıpkısıdır. Bu neden­le benzeri ya da tıpkısı oldukları madde (örneğin tiroid hormonu) eksik olduğun­da onun yerini tutmak ya da Steroidler’de ve Doğum Kontrolü hapla­rında olduğu giüi anormal konsantrasyonlar­da ortaya çıkan etkileri meydana getirmek amacıyla kullanılırlar. Başka bazı ilaçların özel mekanizmaları aksattıkları ya da nor­mal bir olaya karşı çıktıkları bilinmektedir. Birçok ilaç başka biyolojik sistemlerden, yani mantarlardan, bakterilerden  veya bit­kilerden  elde edilmektedir. Birçok başka ilaç da doğal ürünlerin kim­yasal yapılarında meydana getirilen küçük değişikliklerle elde olunur. Ayrıca tümü ile sentetik nitelik taşıyan çok sayıda ilaç da vardır (örneğin barbitüratlar). Bunların ba­zılarının yapısı, doğal olarak bulunan ilaç­ların aktif bölümleri üzerine kurulmuştur (örneğin sıtma tedavisinde kullanılan ilaç­ların birçoğunun temelinde, kinin vardır). Hastalık durumlarının tedavisi için ilaç kullanılırken, ilacın ağız yolundan kullanı­labilir olması tercih nedenidir. Yani ilaç midenin asit ortamından ve sindirim siste­minin enzimlerinden etkilenmemizin vücu­da girebilmelidir. İlaçların çoğu bu şekilde alınır; ancak feısülin  gibi bazıları için böyle bir durum söz konusu olmadığın­dan ilaç zerk (iğne ile şırınga), yoluyla1 vücuda verilir. Kusma veya mide-barsak kanalı hastalıkları nedeniyle olağan emilme olmayan durumlarda da bu yolu kullanmak gerekir. -Bir ilacın etkinliğini tayin eden faktör, hemen her zaman için onun kan veya dokulardaki düzeyidir. Bu düzeyleri etkileyen faktörlerden birkaçını ise, şöyle sıralayabiliriz: İlacın vücuda gir­diği yol, vücuttaki dağılım hızı, plazma proteinlerine veya yağlara bağlanma ora­nı, yıkılma (karaciğerde) ve atılma (böb­reklerden) hızlan, hastalığın boşaltım or­ganları üzerindefci etkileri vç. birlikte alı­nan ilaçların birbirlerine karşı olan etki­leri. Bunun yanısıra ilaçların etkinlik de­receleri ve neden oldukları istenmeyen yan-etkiler de kişiden Kişiye değişebilmek­tedir. Yan etkilerin nedeni, ilacın aynı an­da birkaç sisteme birden etki etmesidir. Yan etkiler hiçbir Özellik göstermeyebilir (bulantı, ishal, kırıklık, deri döküntüleri) alerjik alabilir  ya da ilaca özgü nitelik taşıyabilir (dijital kullandığında kalp ritminin anormalleşme­si). Hafif yan etkiler bastırılabilir. AncaK daha şiddetli olanlar dikkatle gözlenmeli ve istenmeyen herhangi bir etkinin ilk be­lirtileri ortaya çıkar çıkmaz, ilacın kullanı­mına son verilmelidir.

Gebelik  sıra­sında, ilaçlar, plasentadan geçerek döliite ulaşabilirler; onun gelişimini aksatabilirler ve îalidomid’de olduğu gibi organ ve şekil bozukluklarına yol açabilirler,İlaçlar yalnızca belirtileri ortadan kaldır­mak (ağrı kesiciler, kusma önleyiciler) ya da hastalığı kontrol altına almak amacıy­la kullanılır. Enfeksiyon yapan etkenin öl­dürülmesi, özel enfeksiyonlara karşı korun­ma, kas (ParJtinson İlaçları) veya zihin (antîclepressanlar) fonksiyonları üzerinde normal kontrolü geri getirme, bir eksikliği gidererek kaybolmuş fonksiyonları yeni­den kazandırma1 (pernisiyöz anemide B12 vitamininin yaptığı gibi), iîtihabi tepkileri baskı altına alma (steroidier, aspirin), bir organın dana iyi çalışmasını sağlama (di­jital), normal bir organın erkinliğini değiş­tirerek hastalıklı organı koruma (kalp yet­mezliğinde diüreükler) ya da kanser hüc­releri üzerine toksik etki meydana getir­me (kanserde kemoterapi), hep bu amaca yöneliktir. İlaçların bilimsel olarak incelen­mesi, Farmakolojidalının konusudur.