İçindekiler
Göz içi basıncının (göz tansiyonu) yükselmesi ve buna bağlı olarak görmenin giderek bozulması. Çeşitli nedenleri bulunabilir. Çoğu zaman göz sıvısının boşalması engellenmektedir. İlaçlar ya da ameliyatla tedavi edilebilir.
Gözde daimi bulunan bir sıvı vardır ve bu sıvı gözün beslenmesini sağlar. Göz, beslenmesi esnasında ihtiyacı olan sıvıyı kullanırken ihtiyaç fazlası olan sıvıyı da sahip olduğu kanallar sayesinde dışarı atar. Bu kanallarda hasar görme ya da tıkanma söz konusu olursa gözün içindeki sıvı boşaltılamaz, bu da gözün içinde basınç artışına neden olur. Gözdeki basınç artışına göz tansiyonu / glokom denir.
Basınç yüksekliğinden ötürü göz tansiyonu göz sinirlerinde hasara neden olur. Zedelenmiş göz sinirleri, zamanla görme kaybına yol açar. Tedavi edilmediği sürece görmem kaybı artar ve %100’lük bir görme kaybına kadar varabilir. Görüş kayıpları çevreden başlar ve zaman geçtikçe merkeze doğru ilerler.
Göz tansiyonu kişilerde çeşitlilik gösterebiliyor. Göz tansiyonu ilk etapta belirtilerini göstermez fakat ileriki zamanlarda görme kaybı oluşmaya başladıktan sonra anlaşılır. Ortaya çıkma yaşı 45’le başlar ve yaş arttıkça oluşma ihtimali de artar. Göz içi basıncının artışı temel belirtilerindendir. Görme kaybı oluşmadığı sürece tedavisi mümkündür. Kayıp başladıktan sonra iyileşme söz konusu bile olmaz. Tıpkı diğer hastalıklarda olduğu gibi düzenli muayene alınabilecek en büyük önlemdir.
Göz tansiyonu ilk etapta tipik belirtiler göstermez. Belirli bir oluşma alanı olmadığından, çevreden merkeze doğru zamanla yayıldığından, görme kaybı kolay fark edilemeyebilir. Erken teşhis her hastalıkta olduğu gibi glokomun ilerleyip ciddi boyutlara ulaşmasını engeller. Bu ve başka göz problemlerine mahal vermemek adına belirli aralıklarla göz muayenesi olmak gerekir.
Göz tansiyonunun çeşitleri vardır. Kimi nadir görülürken kimi oldukça yaygındır. Nadir görülen göz tansiyonu türünün kusma, ağrı, bulantı ve görmede bulanıklık gibi belirtileri vardır. Açı kapanması olarak adlandırılan ve az miktarda hastanın sahip olduğu bu göz tansiyon türünde bu belirtiler görülebilirken, diğer göz tansiyonu hastalarında görülmeyebilir.
Göz tansiyonu genetik olabilir ve hastaların birinci dereceden akrabalarında görülebilir. Bu hastalığın temel etmenlerinden biri genetik oluşudur. Yaş da bu hastalıkta önemli bir faktördür. Özellikle 40 yaş ve üstü insanlarda ve göz içi basıncı sürekli yüksek olan kişiler göz tansiyonu riski taşır. Ayrıca şeker hastalarında, kan basıncı yüksek kişilerde, göz yaralanmalarında, şok, kansızlık gibi sorunlar yaşayanlarda göz tansiyonu oluşma riski oldukça fazladır. Bu hastalıklara sahip olanlar göz tansiyonu hastalığına yakalanmamak için olabildiğince dikkatli olmalı ve düzenli olarak göz muayenesinden geçmelidir.
Göz tansiyonu kendini çabuk gösteren bir hastalık değildir. Genellikle göz muayenelerinde göz içi basınç ölçümü esnasında fark edilir. Bu nedenle göz muayenelerinde göz içi basıncı ölçtürmek şarttır. Doktorlar göz tansiyonundan şüphelenirse tetkikler esnasında birkaç noktaya dikkat eder. Bu noktalardan biri göz içi basıncın artmış olup olmadığı, diğeri ise göz sinirlerinde hasar olup olmadığıdır. Eğer basınç artışı varsa, göz sinirlerinde hasar ve bu hasara bağlı görme kaybı oluşmuşsa doktorlar hasarın ve görme kaybının derecesini belirler ve buna bağlı olarak uygun tedavi yöntemini uygular.
Hastaların bir kısmında göz tansiyonu krizi oluşabilir. Göz tansiyonu krizinde, göz içi basıncında ani ve aşırı bir artış olur, bulatı, kusma, baş ve göz ağrıları da meydana gelir. Göz tansiyonu krizi acil müdahale edilmesi gereken bir sağlık problemidir.
Göz tansiyonu ilk etapta belirtilerini göstermediğinden ve yavaş yayıldığından erken teşhisi oldukça zordur. Göz tansiyonu kronik bir hastalıktır. İleriki aşamalarda görme kaybına kadar varabilecek sağlık sorunlarına neden olur. Bu nedenle hastaların hastalıklarının ciddiyetinin farkına varmaları sağlanmalıdır. Hastalığın önemsenmemesi ve tedavinin yarıda bırakılması göz kaybına kadar varabilecek problemlere neden olabilir.
GÖZ TANSİYONUNDA (GLOKOM) TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Göz tansiyonunu yüksek tansiyon hastalığına benzetebiliriz. Ortak noktaları çoktur. Tıpkı yükse tansiyon hastalığında olduğu gibi göz tansiyonunda da tam anlamıyla tedavi mümkün değildir ve hastaların sürekli kontrol altında olmaları gerekir. Hastalık tamamen ortadan kaldırılamaz.
Göz tansiyonu tedavilerinde göz damlaları önemli rol oynar. Göz damlası damlatıldıktan hemen sonra göz bir müddet kapalı tutulur ki ilaç etkisini gösterebilsin. Damla doktor tavsiyesiyle tavsiye edilen şekilde ve miktarda kullanılır. Gözde batma ya da yanma gibi etkiler hissedilebilir fakat bunlar telaşlanmayı gerektiren durumlar değildir. Bir müddet sonra geçer. Göz damlalarının yetersiz kalması durumunda kapsül şeklindeki ilaçlar da kullanılabilir. İlaçlar herhangi bir yan etki gösterirse mutlaka doktora danışılmalıdır.
İlaç tedavisinin cevap vermediği durumlarda cerrahi operasyonlar devreye girer. Bu cerrahi operasyona Trabekülektomi denir. Operasyonla alınan trabekülden sonra sıvı boşaltımı kolaylaşır, böylelikle göz içi basınç düşürülür. Ameliyat etkisini her ne kadar 2-3 hafta sonrasında gösterse de tam iyileşme görülmesi imkansızdır. Ameliyat öncesi gözler damla yardımıyla uyuşturulur ve operasyona başlanır. Ameliyat söz konusu olduğunda lazer cerrahisi tercihler arasında ilk sırayı alır. Nedeni kısa sürmesi ve hastanın olabildiğince az acı hissetmesidir. Bu tür operasyonlar trabeküloplasti olarak adlandırılır. Bu tedavi kanallara girilerek uygulanır. Tedavinin sürmesi koşuluyla 10-15 gün içerisinde göz içi basınç düşer.
BAŞKA BİR KAYNAK
Halk arasında “Göz Tansiyonu” ya da “Karasu Hastalığı “olarak bilinen glokom, göz içi basıncının sıklıkla yükselmesi nedeniyle görme sinirinin hasara uğramasıdır. Buna bağlı olarak kişinin görme alanı yavaş yavaş daralır. Kendini hastalığın en son aşamalarında fark ettiren sinsi bir hastalık olan glokom, geç tanı konulduğunda görme sinirinde onarılması mümkün olmayan ciddi tahribatlar oluşturabilmektedir.
Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Nihat Uluslu şu şekilde bilgilendiriyor; özellikle 40 ve üzeri yaşlardan sonra ortaya çıkan ve sinsice ilerleyerek hiçbir belirti vermeyen göz tansiyonu yükselmesi yani glokomun ani körlüğe neden olan bir hastalıktır.
Gözde, göz ön kısmını dolduran hümör aköz (göz içi sıvısı) adı verilen, şeffaf bir sıvı vardır. Göz içindeki basıncı sabit tutmak için belli bir hızda göz içi sıvısı üretilirken, aynı miktarda sıvı gözü terk eder. Hümör aköz mikroskopik bir kanal ile (göz yaşı kanalı ile bir ilgisi yoktur) gözden ayrılır. Göz kapalı bir sistem olduğu için bu misroskopik kanal sistemi tıkandığı zaman, fazla sıvı basıncı artarak optik sinire (görme sinirine) baskı oluşturur.
Glokomun yada Göz Tansiyonun Belirtileri
Korneal buğulanma (saydam tabakada bulanıklık) ilk fark edilen bulgudur. Beraberinde gözyaşı artışı, ışığa hassasiyet ve göz kapaklarında spazm bulunabilir. Göz tansiyonunun yükselmesi sonucu göz küresi büyür. Tek taraflı olduğunda daha çabuk fark edilir. İki taraflı olduğunda ve başlangıç dönemlerinde zor fark edilir. Erken tanı çok önemlidir. Hastalığın tedavisi cerrahidir. Uzun süreli takipleri gereklidir.
Glokomun hangi türü olursa olsun, görmeyi kalıcı, geri dönüşümsüz olarak harap etme potansiyeli vardır. Tedavisi asla ihmal edilmemelidir. Bazen ilaçlarla, bazen direkt ameliyatla, bazen de YAG lazerle tedavi edilir.
Glokom halk arasında Göz Tansiyonu yada Karasu hastalığını tedavisinde 3 yol mevcuttur.
İlaç Tedavisi
Öncelikle hastanın göz tansiyonu, ya gözdeki sıvının üretimini kısarak ya da çıkışını arttırarak düşürülür. Bu iki yöntem için kullanılan ilaçlar vardır. Bu ilaçlar, her gün belirli aralıklarla alınan ve de hayat boyu kullanılan ilaçlardır. İlaç tedavisine rağmen hastanın, göz tansiyonu düşmüyor ve görme alanı daralıyorsa; uygulanacak tedavi yöntemi ameliyattır.
Cerrahi Tedavi
Ameliyatla, gözün beyaz kısmında bir delik açılır. Dışarıdan görünmeyecek kadar küçük olan bu delikle, gözün içerisindeki fazla sıvı tahliye edilir. Ameliyat sonrası çoğunlukla glokom hastalığı ortadan kalkar. Bu durum tüm hastalarda mümkün olmamaktadır.
Lazer Tedavisi
Göz tansiyonu tedavisinde lazer ışını; İlk olarak; akut glokom krizi tedavisinde ve diğer gözün glokom krizine girmesinin engellenmesinde kullanılır. İkinci olarak kronik glokom vakalarında, göz içinde yapılan sıvının dışa çıkışını kolaylaştırmak için lazer, süzgeç benzeri dışa akım kanallarına uygulanır. Lazerin göz tansiyonu tedavisindeki bir diğer kullanım alanı ise gözün dış kısmındaki, renkli kısmın çevresindeki beyaz bölgeye lazer uygulanılmasıdır. Amaç, bu kısmın iç tarafında bulunan ve göz suyunu salgılayan bölgenin tahrip edilerek göz suyu üretiminin azaltılmasıdır.
