DİŞLER. Isırmak, kesmek, çiğnemek işlevleri için özeleşmiş kemiksi, sert yapılı organlar. Omurgalı hayvanlardan gelişmiş olanların çenelerinde, ilkel omurgalıların gırtlak ve ağız duvarlarında yer alırlar. Türlerin cinsine ve yaşlarına göre dişlerin sayısı ve biçimleri de değişir. Çoğu yüksek gelişme düzeyindeki omurgalıda küçük yaşta çıkarılan dişler (süt dişleri) geçici dişlerdir; daha sonra erginleşme dönemine doğru bunların yerine sabit dişler (sürel dişler) geçer. Her türde kesici, köpek ve azı dişleri diye adlandırılan biçimleri ve görevleri birbirinden farklı diş grupları bulunur. Bunların sayı ve yerleri diş formülü ile gösterilir. Ergin bir insanda toplam 32 diş vardır. Bunların (alt ve üst çenede 4rerden) 8’i kesici dişlerdir; bunlar taçları yandan basık, keski biçimli ve tek-köklü dişlerdir. Kesici dişlerden sonra (her çenede sağlı sollu birer taneden) 4 tane köpek dişi gelir; taçları sivri, koni biçimli, tek köklü, parçalayıcı dişlerdir.
Köpek dişlerinin ötesinde azı dişleri başlar; bunlar küçük azılar ve büyük azılar olarak iKi gruba ayrılır. Küçük azılar köpek dişlerinden hemen sonra gelirler (her çenede sağlı sollu ikişerden) toplam 8 tane Küçük azı vardır; taçlan girintili çıkıntılı olur; parçalanmış besinlerin ezilmesi burada başlar; küçük azılar genelde tek köklü olurlar. Ondan sonra (her çenede sağlı sollu üçerden) toplam 12 büyük azı gelir. Bunların her çenede sağlı sollu birerden toplam 4 tanesi “yirmi yaş dişi” ya da “akıl dişi” adını alır. Yirmi yaş dişleri en sonra çıkan, en çabuk çürüyen dişlerdir. Büyük azıların taçları girintili çıkıntılıdır; besinleri iyice ezerek öğütürler; bu dişler iki ya da üç köklü olUTİar. Dişlerin çene kemiğindeki diş çukurlarına yerleşmiş bölümlerine diş kökü, diş çukurları dışında kalan ve görü-. nen bölümlerine diş tacı denir. Diş kökü ile diş tacı arasında boyuna benzeyen gölge İse diş boynu adını alır. Diş etleri diş boynu bölgesinde dişleri sıkıca kavrarlar. Diş kökünde üç bölüm ayırt edilebilir; bunlar seman katmanı, fildişi ve diş kanalıdır. Diş tacında İse iç içe mine, fildişi {diş kemiği) ve dişözu katmanları bulunur. Diş çürükleri ve bozuk çıkan sürel dişler dişçilikte sık karşılaşılan sorunlardır.
