İçindekiler
Çocuklarda diş gıcırdatma ciddiye alınması gereken sorunlardan biri. Özellikle de geceleri uyurken çocukların dişlerini gıcırdattığını ve bu nedenle de aileler tarafından kolaylıkla fark edilebildiğinin altını çizen Diş Hekimi Doktor Rüyan Genç Tunç, bebek ve çocukların diş gıcırdatmalarının nedeninin psikolojik ve sistemik olabileceğini belirtiyor ve bu konuda ayrıntılı bilgiler veriyor.
Tıp dilindeki adı Bruksizm olan diş gıcırdatma, genellikle de uyku esnasında dişleri bilinç dışı bir şekilde sıkmaktan kaynaklanmaktadır. Bunun yanı sıra, genellikle çocuklar geceleri diş gıcırdattıkları için aileler çocuklarının dişlerini gıcırdattığını kolayca fark edebilir.
Diş gıcırdatmanın nedenleri pedodontistlere göre üç ana gruba ayrılmaktadır:
Bunlardan ilki, bebeklik döneminde karma dişlenme yani karma dişlenme olarak ta bilinen dönemde, süt dişlerin dökülmesi sırasında ortaya çıkan biyokimyasal ajanlardan kaynaklanan diş sıkmaları olabilir. İkinci neden ise, barsak paraziti, sinüs akıntıları gibi birtakım sistemik problemlerden kaynaklanabilir.
Üçüncü ve son etken ise, çocuğun yaşadığı bir takım olayların etkisinde kalmasından dolayı yani yeni kardeşinin olması, anne-baba kavgası, okul başarısızlıkları gibi psikolojik etkenlerden kaynaklanan diş sıkmadır. Eğer çocukta diş sıkması tesit edilmiş ise, neden kaynaklandığını bulmak gerekir. Büyüme-gelişme aşamasında diş sıkması gelişmişse, diş sıkma tedavi edilmez. Ancak nazofarengeal bir akıntı, sinüs akıntısı veya endokrin problemi ya da hormonal bir problem varsa ve tespit edilmişse, mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
Bu nedenlerden farklı olarak çocukta var olan psikolojik bir nedenden kaynaklanan diş gıcırdatma problemi aile tarafından fark edilebilmektedir. Diş gıcırdatmanın nedeni belirlendikten sonra ise palyatif tedaviye geçilebilir.
Diş sıkmaya neden olan etken bulunup ortadan kaldırıldıktan sonra diş sıkma hala devam ediyorsa ve rahatsızlık verecek boyuttaysa, ağız içerisine küçük boyutlu bir aparey hazırlanarak kullanılabilir. Ayrıca ağız içerisinde dolgu varsa bu dolgunun yüksekliği de oldukça önemlidir çünkü dolgunun yüksekliğinden dolayı ağzın kapanmaması ya da yanlış kapanması diş gıcırdatmaya neden olabilir. Böyle bir durumu tesit edebilmek için diş hekimine danışmakta yarar vardır.
Diş gıcırdatma nedenlerinden bir diğeri olan sistemik rahatsızlıklar da oldukça önemlidir çünkü bu sistemik rahatsızlıklardan biri olan barsak parazitleri barsaklarda meydana getirdiği spazm tükürük akışını artırır ve kaslarda kasılmaya neden olabilir. Kas kasılması ise diş gıcırdatmasını artırabilir. Bunun yanı sıra, diş gıcırdatmasına neden olabilecek diğer etmenler bertaraf edilip sistemik rahatsızlığın belirlenmesi için çocuk doktoruna danışılması gerekir.
Bruksizm(Diş gıcırdatma) tedavisinin etkili olabilmesi için etkenin kesin bir şekilde belirlenmesi gerekir. Bu problemin tedavi edilmemesi başka etkenlere yol açabilir bu nedenle sistemik durumun ortadan kaldırılması oldukça önemlidir.
Diş gıcırdatma etkeninin nedeni psikolojik etkenlerden kaynaklanıyorsa bu etkenler aile ve hekimin iş birliği yapması ile tedavi uygulanarak ortadan kaldırılabilir. Ayrıca tedavi süresince çocuğun diş sıkmasını önleyecek bir aparey kullanması da tedavinin etkili olabilmesi için oldukça önemlidir.
Buraya kadar sayılan etkenlerin dışında ise, çocukların büyümesinden kaynaklanabilen bir diş sıkma durumu da olabilir. Ancak çocuk büyüdükçe yeni dişleri çıkacağından bu rahatsızlık kolayca ortadan kalkar. Diş gıcırdatmanın neden olduğu olumsuz durumlardan bir diğeri ise, dişlerde kalıcı olarak aşınma meydana getirmesidir. Bu gibi sorunların önüne geçmek için de diş hekiminden yardım almakta mutlaka fayda vardır. Diş hekiminin uygulayacağı tedaviler arasında bulunan koruyucu ajanlar aşınmaya meyilli yüzeyleri korumada kullanılabilir.
Burada önemli olan sorulardan biri, “Diş gıcırdatmanın ilerleyen yaşlarda devam edip etmeyeceği oldukça önemli bir konudur.” Diş gıcırdatma nedeni psikolojik sorunlardan kaynaklanmakta ise, çocuk büyüdüğünde de bu etkenler ortadan kalkmayabilir. Çocuk streslere cevap olarak uykuda diş sıkmaya devam ettiğinde zamanla bunu alışkanlık haline getirir ve bu da daima dentisyona yol açar. Bundan sonra ise, daha ciddi problemlerle karşılaşılabilir çünkü devamlı olarak diş sıkma bütün çiğneme kaslarında ve yüz kaslarında sürekli olarak stres ve gerginliğe neden olur.
Yüz kasları ve çene kaslarında meydana gelen gerginlik, daha sonra eklem rahatsızlıklarına, daha sonra ise boyun ve sırt ağrılarına neden olur. Diş sıkmanın ağız içerisinde neden olacağı diğer olumsuzluklar ise, diş eti çekilmesi, diş yüzeyinde aşınma, çene yüksekliğinde azalma gibi psikosomatik bulgular olabilir. Diş sıkmaktan dolayı bir insanın başı ağrıyıp sırt ve boynu ağrıyabilir. Diş aşınması aynı zamanda çürüklerin artmasına da neden olacaktır. Diş aşınmasının nedeni psikolojik etkenlerden kaynaklanmakta ise ve çocukluk çağından itibaren başlamışsa, aile mutlaka bu durumu fark etmeli ve mutlaka bir doktora danışıp bu stresi ortadan kaldırmak için tedavi yöntemi bulmalıdır. Çocuğun stresi o dönemde azaltılıp diş sıkması önlenmelidir.
