Bebeklerde Kalça Çıkığı
Kalça çıkığı; uyluk kemiğinin baş kısmının, olması gereken yuvadan ayrılması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Yeni doğmuş olan her 100 bebekten 1’inde görülen kalça çıkığı rahatsızlığı, eğer erken dönemde tedavi edilmezse ilerleyen dönemde kalıcı sakatlıklara (ayak kısalığı ve topallama) yol açabilmesinin yanında, kalça kısmında erken kireçlenme görülmesine sebebiyet vermektedir. Kız bebeklerde, erkek bebeklere göre 6 kat daha fazla görülme riski olan kalça çıkığının, sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte genetik, hormonal ve çevresel etkenlerin bu konuda rol oynadıkları düşünülmektedir. Bu rahatsızlık, anne karnında gelişebileceği gibi ebeveynlerin bilgisizce hatalı davranışlarının sonucu olarakta oluşabilmektedir. Bu yüzden ebeveynlerin, bebeklerinde kalça çıkığı oluşmasına sebep olacak hatalı davranışlardan kaçınması gerekmektedir.
Kalça Çıkığına Neden Olan Hatalar
1 – Kundaklama: Bebekleri kundaklamaktan kaçınılmalıdır. Çünkü anne karnında bacakları kıvrık olarak duran bebeklerin, aynı pozisyonda bir süre daha kalmaları uygun olacaktır. Doğum sonrası kalça ve bacakların düzeltilerek sıkıca kundaklama işleminin yapılması, bebeği kalça çıkığına eğilimli hale getirmektedir. Unutulmaması gerekir ki; 1 – 2 günlük uygulamalar bile kalça çıkığına sebep olabilmektedir.
2 – Dar Kıyafetler Giydirmek: Özellikle bebeğin hareket kabiliyetini engelleyici, kalça ve bacaklarını sıkan; pantolon, pijama ve tulum gibi kıyafetler, ince yapıdaki bezler çıkık oluşmasına yol açabilmektedir. Bu sebeple, bebeklerin özellikle bacak hareketleri engellemeyen rahat kıyafetler giydirilmelidir.
3 – Ayaklarından Tutup Kaldırmak: Bebeğin bacaklarından tutup yukarı kaldırmak, çok zararlı bir davranıştır. Bu hareketin yapılması esnasında bacaklar birbirine yaklaşmakta ve kalça çıkabilmektedir. Bu nedenle bebeklerin altı değiştirilirken, ayaklarından tutup kaldırmak çok yanlış bir harekettir. Bunun yerine, bacakların açılarak temizlenmesi uygun olacaktır.
4 – Bacaklarını Birleştirmeye Çalışmak: Bebek uyuduğu zaman bacaklarını iki yana açtıysa, birleştirilmeye çalışılmamalıdır. Çünkü bacaklar birleştiği zaman, henüz tam olarak oluşmamış olan kalça eklemi yuvasından çıkabilmektedir.
5 – Hatalı Bezlemek: Çok ince bez kullanılması, bacakları bir arada tutmayı kolaylaştırdığı için kalçayı yuvasından çıkartabilmektedir. 45 derecelik bir açıyla, bacakların açık tutulmasını sağlayacak olan kalın bez kullanılması uygun olur.
6 – Kucakta Hatalı Taşımak: Bebeklerin kucaktayken, ayaklarının birleştirilerek tutulması, hatalı bir davranıştır. Ata biner gibi bacakların açılarak, yan kalçanın üzerinde tutularak taşınması doğru olandır.
7 – Yürüteç: Henüz kemik gelişimini tamamlamamış olan bebeklerin yürütece konulması, bacaklarının eğrilmesine sebep olmaktadır. 11. aydan önce bebeklere yürüteç kullandırılmamalıdır.
Kalça Çıkığının Belirtileri Nelerdir?
Kalça çıkığının, yürüme gerçekleşene kadar anlaşılması zor olması sebebiyle, aşağıda yer alan belirtilerden herhangi birisi görülüyorsa, en kısa sürede ortopedi uzmanına danışılmalıdır.
Bacaklarda uzunluk farkı varsa,
Ayaklarda şekilsel bir bozukluk varsa,
Bacaklardaki kıvrımlar farklılık gösteriyorsa,
Bacaklardan biri diğerine göre daha az hareketli ya da daha az esnekse,
Bebeğin altını değiştirirken, kalçalardan birisi ya da her ikisi de yeterince açılmıyorsa,
Yürüme başlangıcında sendeleme varsa,
Yaşıtlarına göre yürümede gecikme varsa,
İki taraflı çıkıktan kaynaklanan ördek gibi yürüme varsa, mutlaka doktora gidilmelidir.
Kalça Çıkığının Teşhisi ve Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
Kalça çıkığının, ilk 6 ayda tespiti çok önemlidir. Çıkığın 3 ayda tespiti yapılırsa, sadece çift bez uygulanması ve bandaj uygulaması gibi basit yöntemlerle tedavisi gerçekleştirilebilmektedir. 6 – 10 ay gibi bir sürede fark edilirse, alçı tedavisi uygulaması yapılmaktadır. Anestezi altında, belden bacak ucuna kadar olan kısma alçı uygulaması gerçekleştirilerek tedavi sağlanmaktadır. Bu tedavide, alçı 1,5 ay süresince kalmakta ve çıkarılıp yenisi ile değiştirilerek uygulanmaktadır.
Sorunlu olan bacak toplamda 3 ay alçıda kalmaktadır. Bazı durumlarda 3. kez alçı uygulamasına gerekte duyulabilir.
Bebek yürümeye başladıktan sonra teşhis yapılmışsa, tek çözüm yolu ameliyat olmaktır. Bu nedenle kalça çıkığının erken teşhis edilebilmesi için, hiçbir sorun olmasa bile her bebeğin doğumdan sonraki 1 – 3 ay arasında, ultrasonografiden geçmesi gerekmektedir.
Kalça Çıkığı Riski Hangi Bebeklerde Daha Fazladır?
Anne ya da babadan birisinde ya da çocuklardan birinde kalça çıkığı varsa, doğacak olan çocukta da görülme riski %36 gibi yüksek bir oranda, olasılık göstermektedir. Eşlerden birisinde çıkık kalça sorunu varsa, doğacak olan çocukta bu risk % 12 gibi yüksek bir orandır. Eğer ilk çocukta kalça çıkığı varsa, ikinci çocukta olma riski % 6’dır.
