İçindekiler
Yaratılıştan gelen bir özellik olarak insanoğlu ayakta dursun diye kemikler arasına küçük yastıklar yerleştirilmiştir üstelikte çok güzel bir şekilde dizayn edilmiştir. Bu yastıklar yumuşak kemikler serttir. Yastıkların görevi aynen arabaların amörtisförleri gibi balansı sağlamak yani üstüne gelen yük yüz şiddetinde geliyorsa seksenini yok ediyor yirmisini iletiyor. Dolayısıyla yukardan aşağıya yük dağıtılarak geliyor. Dikler yani yastıklar şiddeti emiyor. Ama ne de olsa vücudun tüm yükünü düşündüğümüzde hele de kişi kilolu ise oraya gelen yük daha fazla olacak bu durumda yastıklar kendi normal şekillerini kaybediyorlar. Kendi normal şekillerini de kaybettiklerinde üstüne gelen yükle adeta sıkışıyorcasına yastık bir kenarından kendi damarını yırtarak dışarı doğru kendi iç materyallerini akıyor. İşte buna bel fıtığı deniyor.
Dolayısıyla dışarı doğru fırlamış olan parçacık sinir kökü üzerine baskı yaptığında fıtık ortaya çıkıyor. Sinir üzerine baskı yapmayacak fıtık sadece bel ağrısını oluşturuyor. Neden çünkü zaman bu parçacık orta hattan bir baskı oluşturuyor ortadan direk zara doğru baskı oluşturduğunda kişi belden başlayıp kuyruk sokumuna doğru inen bir ağrı hissediyor bu ağrı genellikle ayağa kalkıp hareketlendiğinde artıyor çünkü üstten gelen yük ile ayağa kalktığında parçacık daha büyük bir basınç oluşturuyor. Yatınca parçacık yumuşuyor o zaman ağrı azalıyor.
Yüklenme oldukça bahsettiğimiz bel omurgalarında küçük uzantılar oluşmaya başlar buna ostioporitik uzamalar denir yüklenmeyi kaldırmak üzere. Bu oluşmuş olan uzantılar zaman içerisinde sinirlerin geçtiği kanalda daralmaya sebep olur dolayısıyla kişi ameliyat olur rahatlar ama yüklenme aynı şekilde devam ettiği sürece mesela kişi çok kiloludur ağır bir işle uğraşmaktadır ya da büro çalışanıdır egzersiz hareketler yapmadan günlük hayatını sürdürmektedir yani kolaylaştırıcı faktörler hayatına devam etmektedir dolayısıyla kemik yüklenmesine bağlı bu defa şekil bozukluğu baskısı sonucunda ağrılar ortaya çıkar. Bu durumda bir takım farklı tedavi yöntemleri önerilmesi gerekir vidalama platin uygulamaları cerrahileri gerekli hale gelebilir.
Aşağıda bel fıtığına neden olan hastalıkların bazılarını sıraladık. bilinçsizce yapılan hareketler sonucunda özellikle bu durum spor yapanlar tarafından sıkça yapılmakta bel fıtığını tetiklemekte.
Toplumda bel ağrısı ile karşılaşma ihtimali yaşam dönemi içerisinde % 80′ lerde bildirilmiş ama tüm bel ağrılarının sadece % 5 ‘ i bel fıtığına bağlı olarak oluşuyor. % 95′ ini yapan sebepler farklı. Dolayısıyla bize düşen görev bu bel ağrısının nereden kaynaklandığını tespit etmek daha sonra buna uygun tedavi yapmak bu şu demektir hastaların % 95′ inde bel ağrısı yakınması olan ya da bu nedenle hekime başvuran hastaların % 95’ inde sebep bel fıtığı değil. Yani her beli ağrıyan bel fıtığı değildir.
Şöyle özetleyebiliriz geçmeyen bel ağrıları yani kişi bel ağrısı ile zaman zaman hayatının bir döneminde karşılaşıyor bu bel ağrıları günlük yaşam içerisinde tekrar ediyor. Ya da bu bel ağrısı zaman, zaman tekrar ederken tekrarlayan ataklar esnasında kalçadan bacağına vuran ağrılar meydana geliyor ya da buna ek olarak ağrı dışında bacağında özellikle diz altı bölgesinde ayak parmaklarına doğru inen uyuşmalar oluyor bir de ayak bileği içerisinde güç kaybı meydana geliyor. Bu dört bulgu bir araya gelir ve bunlardan bir tanesi devamlılık arz ederek ortaya çıkarsa ağırlıklı olarak bel fıtığı olma ihtimali olduğunu düşünebiliriz.
Aslında bel fıtığının oluşma nedeni mekaniğe bağlıdır vücudumuzun yükünü taşıyan ana yapı kemik yapıdır bu kemik yapıya eşlik eden kıkırdak dokulardır aslında bu kıkırdak doku ile kemik yapı beraber görülüyor. Bunun dışında vücudun yükünü kaldırmak üzere oluşturulmuş kas yapılar ve bağ dokuları var. Eğer vücudun yükü yaşam koşulları münasebetiyle sadece kemik yapıya biniyorsa bu durumda bel fıtığı oluşma ihtimali artıyor.
Bu saydığımız nedenler çerçevesinde vücudumuzun neredeyse yükünün tamamını karşılayan belimiz konusunda daha dikkatli davranmak ve gerekli özeni göstermek gerekmektedir.
Bel fıtığında ameliyat endikasyonları nettir. 4 tane sebep sayabiliriz. Bunun dışındaki hastaları ameliyat etmeye gerek yoktur. Zaten tüm bel ağrılarının % 5′ ini bel fıtığı oluşturuyor. Bel fıtığı hastalarında yaklaşık %20-30′ unun ameliyata ihtiyacı yoktur.
Kişinin bacakta geçmeyen ağrısı varsa ya da geçiyor aralıklarla devam ediyor. Günlük hayat standartlarını etkiliyor yaşam kalitesini düşürüyor yatağa yatacak kadar işinden uzaklaşacak kadar bir mesai harcaması gerekiyor.
Kişinin ayağında ayak bileğinin geriye doğru hareketi başparmağın geriye doğru hareketi.
Ayağın ileri doğru hareketinde güç kaybı.
İdrar ve büyük abdest tutmada zorluk.
Bu sebepler klasik yıllardan beri bilinen değişmeyen ana ameliyat sebepleridir. Bu saydıklarımız varsa ameliyat kaçınılmazdır.
Bizde emar (MR) araştırması biraz sıklıkla yapılıyor yurtdışında emar denince herkes biraz düşünür çünkü bu ciddi bir şeydir. Bizde bu biraz daha çok yap bir emar gel yap bir emar gel haline gelmiş durumda. Yani herhangi birisine bir emar yapıldığında fıtık görülme ihtimali % 20′ ler civarındadır. Yani şu şekilde açıklayabiliriz kızılay meydanından hiç bel ağrısı olmayan 100 kişi alsak bu 100 kişiye emar çeksek radyolojik olarak bir fıtık bir sinir baskısı tespit etme oranımız % 20′ ler civarındadır. Ancak bu bir şey ifade etmiyor biz cerrahi bir girişimi ya da tedavi modalitesini uygularken hiç bir zaman direk hastanın filmlerine bakıp da karar vermiyoruz. Hasta ameliyat olmak istemiyorsa çeşitli sonuçlarla karşılaşabilirler.
Acil ameliyatlarda yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden son iki tanesi oldukça önemlidir. Ayakta güç kaybı sinir dokusunun öldüğünün bir ifadesidir yani o hareketi yaptıran sinir dokusu kabiliyetini kaybetmiştir artık emri ayak kaslarına götüremiyordur dolayısıyla ayak bileklerinde bir felç başlangıcı vardır bunun geri dönüşümü erken yapılan ameliyatlarda vardır ama üzerinden 1 ay geçmiş ise düzelme ihtimalide azalır. Yani güç kaybı varsa ya da idrar ya da büyük tuvaletini tutamama durumu varsa bu aslında çok hızlı hareket etmeyi gerektiren bir durum olmalı. Çünkü organ kaybına gidiyor demektir.cerrahi olarak da yapılması gereken iş düşük riski göze alıp ameliyatın yapılmasıdır.
