Duyarlı bağırsak sendromu, kalın bağırsağın; karın ağrısı, bağırsakta şişkinlik, fazla gazlanma ve dışkılama alışkanlığında değişmelerle giden bir durumudur. Özellikle durumu diye belirtilmiştir çünkü hastalık değil sendromdur. Hastalıklardan ayıran en önemli özelliği, kalın bağırsağın gözle görülen her hangi bir rahatsızlığının olmamasıdır. Çünkü ne bağırsak duvarlarında bir tümöral yapı, ne bağırsak duvarlarında yara ya da iltihaplanma söz konusudur. Dışarıdan baktığınız zaman bağırsaklar tamamen normaldir. Duyarlı bağırsak sendromu esasında en kısa şekilde bağırsakların haritmesi olarak tarif edilebilir. Bazı kişilerde bağırsakların hızı artmıştır dolayısıyla alınan, yenilen içecekler normale göre daha çabuk şekilde kalın bağırsağa ulaşır ve orada sindirim proseslerinden yararlanılmadığı için, kalın bağırsakta farklı etkiler yaratır. Başka türlü bir duyarlı bağırsak sendromu da vardır. O da hızlanmanın aksine yavaşlamaktır burada da hastalar daha çok kendilerini kabız hissederler. Duyarlı bağırsak sendromu çok sıklıkla hastaların kendi kendilerini tedavi ettikleri, idare edebildikleri bir durumdur. Nadiren doktora gelirler. Çünkü zaten çok yaygın bir durumdur. Daha çok gençlerin hastalığıdır ve kadınlar daha çok yakalanır bu hastalığa. Duyarlı bağırsak sendromunu kökünden kazıyacak sihirli bir ilaç yoktur. Ancak semptomlara dayalı tedaviler ve müdahaleler yapılır. Duyarlı bağırsak sendromunda genellikle bir komplikasyon veya ileriye yönelik bir tehdit yoktur. Hiç bir şekilde kanserleşme riski yoktur, fakat hayat kalitesi bozuktur.
Bazı gıdalar, stres, bağırsak enfeksiyonları bu durumu tetikleyebilir, ya da hiç sebep yokken de bu durum ortaya çıkabilir. Bir kişi doktora karın ağrısı, karın şişliği, ishal, kabızlık ya da değişken ishal ve kabızlık ile başvurduğu zaman duyarlı bağırsak sendromu diyebilmek için bu durumun en az on iki haftadan beri devam ediyor olması gerekmektedir. Yani geçmişinin uzun olması gerekmektedir. Bir başka şart ise arada normal dönemlerinin de olmasıdır. Her hangi bir kişi elli yaşından sonra başlayan bağırsak şikayetleri, bağırsakta kanama, zayıflama, sabit bir yerde karın ağrısı gibi şikayetler ile doktora başvurursa eğer, bunlar alarm semptomları olup çok dikkatle kanser ve iltihabi bağırsak hastalıkları açısından dikkatle incelenmelidir.
Esasında duyarlı bağırsak testine spesifik herhangi bir tanı testi yoktur. Hastanın geçmişi ve dikkatli muayene çok önemlidir. Endoskopik tetkiklere başta kolonoskopi olmak üzere çoğunlukla gerek yoktur. Ancak kanama, dışkıda tamamen durma, hiç geçmeyen karın ağrıları gibi özel durumlar varsa tabii ki kolonoskopi yapılmaktadır. Belli gıdalar özellikle laktoz içilen sütlü gıdalar, sorbitollü tatlandırıcılar, kafein duyarlı bağırsak sebdromunu tetikleyebilir. Bu gıdalardan uzak durmak lazım fakat her kişinin kendi tetikleyicisi farklıdır, en doğrusu bu tetikleyicilerden uzak durmak gerekir. Kabızlık ile seyreden duyarlı bağırsak sendromunda tüketilen günlük lif miktarını, posa miktarını arttırmak, çok su içmek yararlıdır. Duyarlı bağırsak sendromu olan hastaların bir kısmında gizli depresyon olduğu dikkati çekmiştir, onun için anti-depresanların kullanımı zaman zaman ihtiyaç haline gelir.
