Baş dönmesinde üç temel grup vardır. Bir tanesi beyin sapı ve beyincik dediğimiz denge sisteminin merkezini oluşturan yapılardır. Bu bölgelerdeki hastalıklar baş dönmesi ve denge bozukluğu hissinin ortaya çıkmasına neden olurlar. Örnek vermek gerekire, beyin sapındaki veya beyindeki damar tıkanıklığı veya bu bölgelerdeki kanamalardır bunlar aniden ortaya çıkan şikâyetlere neden olabiliyor. Örneğin; bu bölgelerdeki tümörler, sinir dokusunun yangı şeklindeki hastalıklarıdır.
İkincisi ise; iç kulakla ilgili nedenlerde vardır. İç kulakta sıvı toplanması ya da denge kanallarındaki kristallerin oynamasından kaynaklanan bazı hastalıklar olabilir. Bu hastalıklar baş dönmesinin nedenleri arasına girer.
Üçüncü büyük grupta yer alan çevresel sinirlerin rahatsızlıklarında olan baş dönmesi ve denge bozukluğu hisleridir. Bunlarda daha çok denge bozukluğuyla karşılaşıyoruz. Çünkü; çevresel sinirler bacaklarımızdaki, gövdemizdeki sinirler bizim denge hissimizi, denge duyumuzu beyinciğe ve beyin sapına taşıyan sinirlerdir. Bu sinirler hastalanınca dengeyle ilgili bilgiler beyin sapına ve beyinciğe gidemedikleri için hastalarda denge bozukluğu hissi ortaya çıkar. Özetlememiz gerekirse beyin sapı ve beyincik dediğimiz merkezdeki bu bölgeleri etkileyen hastalıklar, iç kulağı etkileyen ve çevresel sinirleri etkileyen hastalıklar baş dönmesi ve denge bozukluğu hissini ortaya çıkarır.
İçindekiler
Baş dönmesi sıklıkla karşılaştığımız hemen hepimizde olan bir rahatsızlıktır. Hemen hemen birbirimize söylediğimiz ‘’Bir an başım döndü’’ cümlesi kimseyi, tedirgin etmez. Ve bunun uzun süre aç kalmaktan, derin bir üzüntüden yaşandığını veya yorgunluktan olduğunu düşünürüz. Baş dönmesinin de çeşitleri vardır. Etrafımızda bulunan tüm maddelerin eşyaların dönüyormuş gibi olması veya yer yerinden kayıyormuşcasına hissetmek baş dönmesidir.Tıpta bu tür baş dönmesine vertigo denilmektedir. Sersem gibi olma, sarhoşluk hissi,sanki itiliyormuş gibi hissetme gibi benzeri şekillerde tarif edilen baş dönme hareketinin ilk planda olmadığı durumlarda’’ dizziness’’ adı verilen baş dönme tipidir.
Hangi farklı türde olursa olsun baş dönmesi başlı başına bir hastalık değildir. Baş dönmesi farklı bir rahatsızlığın habercisidir. Baş dönmesi anlıkta olabilir , gün içerisinde tekrar tekrar yaşanabilir veya aylarca sürerek yaşam kalitesini tamamen bozabilir. Baş dönmesinin nedenini bulmak için bazı verilerin olması gerekir. Bunlar ne kadar sıklıkla tekrarlandığı.ne kadar süre devam ettiği ve bu dönme esnasında veya sürede beraberinde başka rahatsızlıklar görülüyor mu bilinmesi gerekir.
Baş dönmesinin başka bir sebebi yoksa vertigo iç kulaktan kaynaklanan bir sorun olabilir.İç kulak ; vücudumuzun duruşunu,yönünü belirleyerek beynimize doğru sinyaller göndererek pozisyonumuzun dengemizin yönümüzün doğruluğunu kontrol etmemizi sağlar. Yani iç kulaktan kaynaklı bir problem baş dönmesine yol açabilir. Bu rahatsızlık üst solunum yolları enfeksiyonundan kaynaklanır. Stres,sigara bağımlılığı , alkol bağımlılığı gibi durumlar hastalığa yakalanma riskini arttırmaktadır. Labirentit belirtilerinde baş dönmesine kulak ağrısı ve ateş eşlik eder.
Meniere hastalığı yaygın görülmemekle birlikte iç kulakta sıvı birikmesidir. Bu rahatsızlık anlık nöbetler şeklinde baş dönmesine yol açar. Bu hastalığın başlıca belirtileri kulaklarda çınlama, kulakta baskı basınç, İşitmede güçlük çekilmesidir.
Meniere hastalığından kaynaklanan baş dönmesi 20 dakika da sürebilir gün boyu sürdüğü de görülür. Bu rahatsızlık sırasında kulaklarda görülen çınlamanın şiddeti zamanla artabilir. İşitme kaybı son derece artarak tamamen duyma yetisinin kaybına neden olur.
Tıp dilinde vestibüler adını alan hastalık halk arasında denge siniri olarak tabir edilir, Görevi denge sinyallerinin iç kulaktan geçerek beyne iletilmesini sağlamaktır. Eğer bu düzende de bir bozukluk oluşursa bu da baş dönmesine neden olabilmektedir. Örneğin viral enfeksiyon gibi durumlarda bu sinirde oluşabilecek rahatsızlık veya yine bu sinire baskı,basınç oluşturacak tümör gibi ciddi durumlarda da baş dönmesi oluşur.
Migren
Günlük işlerimizi bile yapamayacak şiddette yaşam kalitesi düşüren bir baş ağrısıdır. Başın herhangi bir yanında genelde ön kısmında olmakla birlikte sanki zonklama gibi gelen bir ağrıdır. Şiddetli baş ağrısına mide bulantısı, kusma veya baş dönmesi de eşlik edebilir. Vertigonun sebeplerinden birsinin de migren olduğu belirtilir.
Kronik Oitis Media (KOM)
Orta kulak iltihabının uzun süreli devam etmesi kornikleşmesine neden olur. İşte bu kronikleşen orta kulak iltihabına kronik oitis media da denmektedir. Hlak arasında müzminleşen orta kulak da denir. KOM baş dönmesi yapmakla birlikte kulakta akıntıya ve ağrıya da neden olur. Ayrıca işitme kaybının nedenlerinden biridir.
Başka hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçlar da yan etki olarak baş dönmesi yapabilir. Sürekli ve düzenli olarak kullandığınız ilaçlar varsa bunların kullanımdan kaynaklı şiddetli baş dönmesi yaşıyorsanız doktorunuza bu şikayeti dile getirmeniz gerekir. Bazı ilaçlar baş dönmesine neden olur. Bunlardan başlıcaları aspirin,aminolikosit gurubundan olan antibiyotikler veya idrar söktürücüler de baş dönmesine neden olmaktadır.
Baş Dönmesinin Nadir Görülen Nedenleri
Multipl Skleroz (MS)
Beyinde oluşan urlar
İnme felç veya kriz geçirme
Olarak söylenebilir. sağlıklı günler dilerim..
Travmalar
Vücudumuzda hastalık dışında da meydana gelen sorunlar vardır. Bir iş kazası veya trafik kazası, düşmek gibi sebepler de kafa travmalarına yol açar. Bunlar da iç kulak zedelenmesine yol açarak baş dönmesine neden olur. Çarpma,düşme , başa sert darbe veya trafik kazaları gibi çoğaltabileceğimiz şansız durumlar sonucunda oluşan kafatasında oluşabilecek kırıklar iç kulağa zarar verir.
BPPV ( Bening Paragsismal Pozisyonel Vertigo )
Başımızla belirli hareketler yaptığımızda başı öne arkaya ve ya sağa sola çevirme gibi ani durumlarda anlık belki 1-2 saniye süren bir baş dönmesi yaşanır. Bu baş dönmesi hemen hemen herkeste görülür. BPPV’nin oluşmasını tetikleyen durumlar da mevcuttur. Mesela yatakta yatarken sağa sola dönüş esnasında veya başlarını yukarıya kaldırdıklarında BPPV nin oluştuğunu belirtir. Bunun nedeni içkulakta meydana gelen bir sorundur. Dengemizi sağlamak için iç kulakta kristaller mevcuttur. Bunların oldukları yerden kopmaları, beyninize gönderilen sinyallerde bir karmaşaya neden olur. Bu karmaşaya vücut baş dönmesi olarak tepki verir. Baş dönmesine mide bulantısı ve kusma da eşlik eder.
Labirentit
Baş dönmesinin bir sebebi de virüslerdir. Bu virüsler içkulağa yerleşir ve buranın labirent adı da verilen yerde tahriş ve iltihaplanmasına yol açarak labirentit denilen hastalığa yol açabilir. Labirantit rahatsızlığı da baş dönmesine neden olur.
BAŞKA BİR KAYNAK:
Baş dönmesini arttıran en önemli nedenlerden bir tanesi baş ve vücudun hareketleridir. Eğer baş ve vücudu fazla hareket ettirmezsek baş dönmesi hissini en azından azaltabiliriz. Çünkü baş dönmesi hastalığının en çok gözlenen nedenlerinden bir tanesi de denge kanallarındaki kristallerin oynamasıdır. Bu hastalığın en temel başlangıcı; başın hareketleri ve gövdenin hareketleriyle ortaya çıkar. Örneğin; sabah yataktan kalkar kalmaz çok şiddetli başınız döner. Biraz bekleyip sabit durup karşıya bakarsanız 15-20 sonra saniye başınız döner. Başınızı öne eğdiğinizde ya da banyoya gidip yüzünüzü tekrar yıkadığınızda yeniden başlar. Hastalar bu durumu hemen fark ederler. Başlarını çok fazla hareket ettirmeden robot gibi doktora gitmeyi tercih ederler. Bu bir tedavi değildir ancak o anda baş dönmesinin tekrar etmesini önlemek için uygulayacağınız basit bir yöntemdir. Doktora gidene kadar pozisyonu sabitlemek baş dönmesinin tekrarını (kristallere bağlıysa) engellemek mümkündür.
